Πώς θα το εκλαμβάνατε αν κάποιο τμήμα του επεξεργαστή του υπολογιστή ή του τηλεφώνου σας ήταν… χμμμ… με κάποια έννοια “ζωντανό”; Επιστημονική φαντασία; Ή μήπως διασπορά ψευδών ειδήσεων; Στην καλειδοσκοπική φάση της καπιταλιστικής πραγματικότητας ο καθένας την βλέπει όπως γουστάρει. Το γεγονός είναι όμως ότι τον περασμένο Δεκέμβρη (του 2021) η αυστραλέζικη Cortinal Labs ανακοίνωσε ότι ενσωμάτωσε νευρώνες (δηλαδή εγκεφαλικά κύτταρα) που καλλιέργησε εργαστηριακά, σε chip. Στο σύστημα που η εταιρεία ονόμασε Dishbrain τα εγκεφαλικά κύτταρα “μεγάλωσαν” πάνω σε chip σιλικόνης. Αυτά τα κύτταρα “δουλεύουν σαν σύρματα” σύνδεσης διαφορετικών στοιχείων του κυκλώματος. Το πλεονέκτημά τους, εφόσον πρόκειται για στοιχειώδεις ζωντανούς …

Δεν είναι μόνο η πολυδιαφημισμένη γενετική κοπτοραπτική (cripsr/cas9) μέθοδος κατάκτησης / αποικιοποίησης των κυττάρων. Είναι τέτοια η παραγωγικότητα της εργασίας παγκόσμια και τόσο τεράστια η απόσπαση υπεραξίας, ώστε τα αφεντικά μπορούν να χρηματοδοτούν απλόχερα (και κυρίως: ανεξέλεγκτα) τις πλέον παρανοϊκές τεχνολογικές έρευνες. Αρκεί να έχουν αποτελέσματα. Υπάρχει η φωτογεννετική (optogenetics): χειραγώγηση της κυτταρικής λειτουργίας με χρήση φωτός συγκεκριμένης συχνότητας, σε ζωντανά όντα. Όχι της λειτουργίας οποιονδήποτε κυττάρων: τα νευρικά είναι τα αγαπημένα των ερευνητών, και θα έχουν τους λόγους τους… Αλλά η φωτογεννετική έχει περιορισμούς. Παρότι επιτρέπει εστιασμένη χειραγώγηση των νευρώνων, οι δέσμες φωτός δεν διαπερνούν τους ιστούς· πράγμα που …

Τον περασμένο Σεπτέμβρη (πριν τις εκλογές που ανέδειξαν πρόεδρο τον σοσιαλιστή / ακτιβιστή Gabriel Boric) η χιλή έγινε το πρώτο καπιταλιστικό κράτος στον κόσμο που εισήγαγε στο σύνταγμά του νομοθεσία για την προστασία των ατομικών νευρο-δικαιωμάτων. Πρόκειται για τον προσδιορισμό της ηθικής ακεραιότητας και ανεξαρτησίας ως αναπαλλοτρίωτων ανθρώπινων δικαιωμάτων, ώστε να προστατεύονται απέναντι στις τεχνολογικές εξελίξεις των νευροεπιστημών και της τεχνητής νοημοσύνης. Κατά τους χιλιανούς νομοθέτες: …πρόκειται για το πρώτο βήμα διαμόρφωσης ενός νομικού οικοσυστήματος που θα ρυθμίζει την τεχνητή νοημοσύνη και τις νευρο-τεχνολογίες… Ενδιαφέρουσα εξέλιξη για ένα κράτος που δεν εξανάγκασε τους υπηκόους του να εμβολιαστούν και, κυρίως, βασίστηκε …

Ο εφευρέτης είναι αμερικάνος, σπουδαγμένος στο Harvard. Λέγεται Han Bicheng, και η start-up του BrainCo. Η εφεύρεσή του είναι αισθητήρες που ακουμπώντας στο μέτωπο «συλλαμβάνουν τα ηλεκτρικά σήματα» του μετωπιαίου λοβού μετατρέποντάς τα, μέσα από σύνθετους αλγόριθμους μηχανικής μάθησης (machine learning) σε άλλου είδους σήματα που επιτρέπουν τον χειρισμό ηλεκτρονικών μηχανών (όπως κατάλληλα ρομπότ) από απόσταση. Αλλά η εκτεταμένη εφαρμογή της εφεύρεσής του γίνεται (πειραματικά από πέρυσι) σε σχολικές αίθουσες στον κίνα. Οι «στέκες» που φορούν οι μαθητές, με ένα ledάκι μπροστά, «διαβάζουν» τα σήματα αυτά και τα χωρίζουν σε χρήσιμες εκπαιδευτικά κατηγορίες: έντονη προσοχή, μειωμένη προσοχή, αδιαφορία («το μυαλό …

Ο Zuckerberg και ο Musk παριστάνουν τους “ιππότες της Αποκάλυψης”: μεταξύ άλλων επενδύουν στη “διεπαφή” μεταξύ ανθρώπινων νευρώνων και μηχανών. Αλλά είναι, βασικά, οι διαφημιστές των γνωστών ερευνών που κάνει ο αμερικανικό στρατός, μέσω dapra: το ζητούμενο της “άμεσης επαφής” των εγκεφαλικών δραστηριοτήτων (που κάποτε λέγονταν σκέψεις) με τις πληροφορικές μηχανές φαίνεται πως γίνεται επείγον για τα τωρινά και μελλοντικά πεδία μάχης.  Πριν 2 χρόνια ο “νευροηθικο-λόγος” ενός ελβετικού ερευνητικού κέντρου, ονόματι Marcello Ienca, σκέφτηκε (μόνος του, χωρίς μηχανική υποστηρίξη…)  να φτιάξει ένα χάρτη ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην εποχή των νευροτεχνολογιών. Κατά τον Ienca τα “ανθρώπινα δικαιώματα” που πρέπει να κατοχυρωθούν …

Αγαπημένο θέμα της επιστημονικής φαντασίας (σε αυτό βασίζεται ολόκληρο το The Matrix) αλλά και συζητήσεων ανάμεσα στους «φιλοσόφους της νόησης»: τι θα γινόταν αν ένας εγκέφαλος μπορούσε να συντηρηθεί μέσα σε ένα βάζο με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά ώστε να παραμένει «ζωντανός» ενώ ταυτόχρονα του παρέχονται ερεθίσματα μέσω ηλεκτροδίων; Μήπως θα ήταν όντως ένας εγκέφαλος με συνείδηση που θα ζούσε μέσα σε ένα είδος πλατωνικού σπηλαίου, μη έχοντας επίγνωση ότι οι εμπειρίες του είναι κατασκευασμένες ψευδαισθήσεις; Και θα έπρεπε όντως οι εμπειρίες του να αποκαλούνται ψευδαισθήσεις; Μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει και με τους δικούς μας εγκεφάλους με τη μόνη …