Λέγεται Fan Bingbing. Είναι μια απ’ τις μεγαλύτερες σταρ του κινεζικού θεάματος, ηθοποιός και τραγουδίστρια. Μια κρατική έρευνα βρήκε σε βάρος της στοιχεία φοροδιαφυγής (απ’ αυτά που είναι κοινότοπα για τέτοιες περσόνες στη δύση): διπλά συμβόλαια. Άλλο συμβόλαιο με την εταιρεία με τις πραγματικές απολαβές, και άλλο συμβόλαιο στην εφορία, με σημαντικό μικρότερα νούμερα.
Ως εδώ τίποτα παράξενο. Όμως το κινεζικό κράτος έχει ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα μεγάλης ακροαματικότητας όπου το κοινό βαθμολογεί τα αστέρια του θεάματος, για την κοινωνική τους υπευθυνότητα, με βάση τρία κριτήρια: την επαγγελματική τους ποιότητα, την φιλανθρωπική δράση τους και την προσωπική τους ακεραιότητα.
Σ’ αυτές τις “εξετάσεις” η Bingbing πήρε μηδέν. Ένα ολοστρόγγυλο 0. Αυτό είναι ασυνήθιστο για τα δυτικά ήθη, όπου όχι μόνο επιτρέπονται στα “αστέρια” οι παρεκτροπές, αλλά επιπλέον λειτουργούν και σαν “παράδειγμα” (ή άλλοθι).
Όμως ο κινεζικός καπιταλισμός δεν είναι ηθικός – παρότι αυτό προσπαθεί να δείξει. Η βαθμολόγηση των αστεριών απ’ το κοινό για την “κοινωνική υπευθυνότητά” τους είναι μια πολύ καλή μέθοδος για να συνηθίσει ο πληθυσμός στην ιδέα πως ο καθένας πρέπει να ελέγχεται γι’ αυτήν.
Κι εκεί έρχεται το καθολικό ψηφιακό πανοπτικό: ο κάθε πολίτης δεν (θα) βαθμολογείται μόνο απ’ τις “αρχές” αλλά και απ’ τους υπόλοιπους συμπολίτες τους· μια εξέλιξη των γνωστών “like”… Σα να λέμε: “η κοινωνία θα κρίνει την κοινωνική υπευθυνότητά σου” (όπως ισχύει, άλλωστε, για κάθε Fan Bingbing, ε;). Όσοι / όσες πετυχαίνουν ψηλά σκορ θα ανταμείβονται απ’ το κράτος. Όσοι / ες πατώνουν; Χμμμ…
Πως σας φαίνεται; Απλό και κομψό – εφιαλτικά κομψό…