Ξέρουμε ότι είναι πολλοί, πάρα πολλοί, εκείνοι κι εκείνες που δυσκολεύονται (; – αρνούνται; – αδυνατούν;) να συνδέσουν την 4η βιομηχανική επανάσταση με την μεγα-διαχείριση όχι της «υγείας» αλλά μάλλον της γενίκευσης της αρρώστιας που μεθοδεύτηκε παγκόσμια σαν “ο φονιάς covid-19 και πως να τον αντιμετωπίσουμε”. Ξέρουμε ότι είναι πολλοί, πάρα πολλοί εκείνοι κι εκείνες που δεν θέλουν (; – δεν μπορούν;) να δουν ότι αυτή η συνεχιζόμενη τρομοεκστρατεία / διαχείριση και η Αλλαγή (καπιταλιστικού) Παραδείγματος (και) σε ότι αφορά το δίπολο υγεία / αρρώστια είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Το γιατί συμβαίνει αυτή η αδυναμία / απώθηση, το γιατί είναι τόσο ισχυρή, και το γιατί – αντίθετα – είναι μαζικά πολύ πιο εύκολη η ροπή προς «εύκολες απαντήσεις» σ’ ένα ευρύ φάσμα, απ’ την πειθαρχία / εσωτερίκευση στις διαταγές και στις απαγορεύσεις ως μια απλοϊκή, σκέτα αντιδραστική αλλά πάντα εξατομικευμένη, Εγωϊκή δυσανεξία (απέναντι στις διαταγές), είναι κάτι που μας ενδιαφέρει. Από εργατική, ανταγωνιστική άποψη. Αλλά δεν θα ασχοληθούμε μ’ αυτό εδώ, τώρα.
Αυτό που θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια είναι μια μάλλον ήπια αλλά ωστόσο εντυπωσιακή επίδειξη του πως το δίπολο υγεία / αρρώστια έχει ήδη αρχίσει να μεταμορφώνεται σε κάτι εντελώς διαφορετικό απ’ ότι υποδεικνύει ο ατομικός εμπειρισμός του καθενός μας. Αυτή η μεταμόρφωση δεν είναι τυχαία. Είναι ιστορικά προσδιορισμένη. Είναι η «μεταγλώττιση» (αν επιτρέπεται ο όρος) που απαιτούν οι γενικές προδιαγραφές του engineering of everything.
Η Evidation Health είναι μια μεσαίου μεγέθους αμερικανική εταιρεία που ειδικεύεται στην αξιοποίηση προσωπικών δεδομένων για «διαγνωστικούς», «ιατρικούς» σκοπούς. (Τα εισαγωγικά οφείλονται στο ότι οι σκοποί θα μπορούσαν να είναι και εντελώς διαφορετικοί…). Δημιουργήθηκε το 2012 με τα λεφτά, αρχικά, ενός χρηματοδοτικού βραχίονα της γνωστής general electric (GE Ventures) και τον σχεδιασμό ενός ιατρικού βραχίονα του πανεπιστημίου του Stanford (Stanford Health Care), με σκοπό την αξιοποίηση προσωπικών δεδομένων κάθε είδους, που παρέχονται με την συναίνεση των ατόμων που εμπλέκονται στα ερευνητικά προγράμμα της Evidation.
Στο 21 λεπτών video που ακολουθεί μετά τα εισαγωγικά / επεξηγηματικά σχόλιά μας (ευχαριστούμε την Ε. για την εξαιρετική δουλειά σε μια πολύ δύσκολη μετάφραση!), ο ceo της Evidation Luca Foschini εξηγεί στα τέλη του περασμένου Γενάρη, προ covid (σ’ ένα κοινό που σίγουρα δεν είμαστε εμείς κι εσείς) το πως η γενικευμένη datoποίηση της καθημερινής ζωής δημιουργεί μια «ακατέργαστη πρώτη ύλη». Εκείνη την «πρώτη ύλη» της οποίας η μαθηματική / αλγοριθμική κατεργασία μπορεί να δημιουργήσει «ψηφιακές αναπαραστάσεις» για το σύνολο της καθημερινότητας (του καθενός) – κάτι που ενδιαφέρει, στην προκειμένη περίπτωση, τους βιο-μήχανους της υγείας. (Το διήμερο συνέδριο είχε οργανώσει η Applied Machine Learning Days, που εμφανίζεται σαν η «μεγαλύτερη πλατφόρμα μηχανικής μάθησης και τεχνητής νοημοσύνης στην ευρώπη»…)
Αφού τονίσουμε προκαταβολικά ότι ούτε η μηχανική μάθηση ούτε η τεχνητή νοημοσύνη προήλθαν … απ’ τον covid-19 (!!) αλλά ότι, αντίθετα, αυτές και πολλές ακόμα τεχνολογίες αποτελούν τον εξελισσόμενο θώρακα και ταυτόχρονα το ιστορικό και πολιτικά υλικό καπιταλιστικό «περιβάλλον» μέσα στο οποίο η συγκεκριμένη τρομοδιαχείριση του συγκεκριμένου ασήμαντου κορονοϊού απέκτησε νόημα και σκοπιμότητα, προχωράμε σε μερικά βασικά σχόλια.
Πρώτον, κάτι που λέγεται στην πολύ αρχή και μπορεί να διαφύγει της προσοχής. Η μετάβαση του ενδιαφέροντος απ’ τα «προσωπικά δεδομένα του ασθενούς» στα «προσωπικά δεδομένα της υγείας» συνολικά – του καθενός. Η μετάβαση είναι στρατηγικής σημασίας. Ο «ασθενής», η «ασθένεια», είναι μια περιορισμένη στο χρόνο κατάσταση. Αντίθετα, σαν «υγεία», μπορεί να θεωρηθεί το σύνολο της καθημερινής ζωής, 24/7. Συνεπώς η «δημιουργία», η «συγκέντρωση» και η «κατεργασία» των προσωπικών data 24/7 είναι μια καθολική διαδικασία που μπορεί να αφορά (και πράγματι αφορά) τα πάντα στην καθημερινή ζωή.
Ακόμα και τον ύπνο.
Ένα απ’ τα βασικά κατορθώματα των τεχνικών πληροφορικής της Evidation είναι ότι επεξεργάστηκαν τις διαφορετικές ροές διαφορετικών προσωπικών data με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να αναπαρασταθούν σαν διαγράμματα. Την σύνθεση αυτών των διαγραμμάτων ο Foschini ονομάζει συμπεριφεριόγραμμα – ένας εύστοχος νεολογισμός!
Τα συγκεκριμένα συμπεριφεριογράμματα, που είναι υποχρεωτικά ατομικά, περιλαμβάνουν την κατεργασία όλων των δεδομένων που προέρχονται από εμπορικές συσκευές· ο Foschini επιμένει σ’ αυτό το σημείο, θέλοντας να τονίσει ότι αυτές οι «εμπορικές συσκευές» που αγαπιούνται όλο και περισσότερο μπορούν να προσφέρουν ήδη τεράστιους όγκους προσωπικών δεδομένων…
Το συμπεριφεριόγραμμα είναι, λοιπόν, η ψηφιακή αναπαράσταση της καθημερινής ζωής του καθενός. Όχι της (ας την πούμε έτσι, με την παλιά έννοια) «διαχωρισμένης αρρώστιας» του, αν υπάρχει τέτοια· ούτε καν της «υγείας» του. Του συνόλου της ζωής του. Εξάλλου η γνωσιακή εξασθένιση ή/και οι δυσκολίες μνήμης που (όπως θα δείτε στο video) για τις ανάγκες τόσο των big-pharma όσο και του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος εντοπίζονται σαν «πιθανές πρωτο-νοσηρές κατάστασεις», δεν είναι του είδους ένα ξαφνικός πόνος στην κοιλιά ή εξανθήματα στα χέρια. Μπορούν να «συμβούν» (δηλαδή να δώσουν data) οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ή/και της νύχτας!
«Υγεία» και «αρρώστια» είναι αλληλοπλεγμένες διαρκώς – σύμφωνα με τις προσεγγίσεις της «προληπτικής» και, τώρα πια, της «αλγοριθμικής / πανοπτικής» ιατρικής / ασφάλειας. Γι’ αυτό χρειάζονται οι διαρκείς, 24/7 ροές δεδομένων προς κάποιο κέντρο ελέγχου και πιστοποίησης· γι’ αυτό – ουσιαστικά – δεν υπάρχει πλέον υγεία… Υπάρχουν μόνο (καθόλου καθησυχαστικά) διαλείματα ανάμεσα σε ήπιες ή σοβαρές αρρώστιες…
Αυτός είναι ο κανόνας που ήδη μας διέταξαν να ενσωματώσουμε, με σημαία τον covid-19, ονομάζοντάς αυτή τη κρατικο/καπιταλιστική νόρμα «κοινωνική ευθύνη»….
Η Beddit (πρώην Finsor Oy) είναι μια φινλανδική τεχνολογική που ιδρύθηκε τον Οκτώβρη του 2006, με αντικείμενο την δημιουργία συσκευών ανέπαφης μέτρησης των καρδιακών παλμών και του ρυθμού αναπνοής σε ασθενείς στα νοσοκομεία. Το 2013 ξεκίνησε μια εκστρατεία crowd-funding, και αφού κατάφερε να συγκεντρώσει 500.000 δολάρια παρουσίασε την πρώτη εμπορική version “αισθητήρα ύπνου”. Το 2016 είχε συγκεντρώσει ήδη τα “δεδομένα ύπνου” 3 εκατομυρίων νυχτών των χρηστών της. Οι νύχτες έπαψαν να είναι μαγικές… (Τον Μάη του 2017 την εξαγόρασε η apple).
Αυτά που καταγράφει / μετράει η Beddit (στην 3.5 version πια) είναι ο χρόνος ύπνου, οι καρδιακοί παλμοί, οι αναπνοές, το ροχαλητό, οι κινήσεις στη διάρκεια του ύπνου, τα στάδιά του, η θερμοκρασία και την υγρασία του δωματίου. Επικοινωνεί μέσω bluetooth με smartphones ή παρόμοιες συσκευές. Η συσκευή δεν είναι φορετό, αλλά μια λεπτή, πάχους 2 χιλιοστών λουρίδα μικροκυκλωμάτων, που κολλιέται στο στρώμα, κάτω απ’ το σεντόνι, στη θέση του σώματος. Περιλαμβάνει επίσης ένα «έξυπνο ξυπνητήρι» που ξυπνάει τον ενδιαφερόμενο στην καλύτερη φάση του ύπνου του, ώστε να είναι «φρέσκος»… Μπορεί επίσης να προγραμματιστεί να επιλέξει την καλύτερη στιγμή ξυπνήματος σε περιόδους διακοπών, ξεκούρασης, Σαββατοκύριακα, κλπ…
Είναι λογικό να υπάρχει εμπορικό ενδιαφέρον για έναν τέτοιο μηχανικό «ρουφιάνο»; Απαντήστε «όχι» όσες φορές θέλετε –σύντομα θα κατηγορηθείτε για «τεχνοφοβικοί», αν όχι και για «κοινωνικά ανεύθυνοι». Για άλλους (μάλλον περισσότερους) ο ύπνος τους είναι ένα «μυστήριο» για το οποίο θέλουν να ξέρουν τα περισσότερα δυνατά, και δεν μπορούν να κοιμούνται και ταυτόχρονα να είναι ξύπνιοι για να τα μάθουν!
Για δε την βιομηχανία της υγείας στη βάση της 4ης επανάστασης ο ύπνος είναι μια κατάσταση όπου «συμβαίνουν πολλά» – και μπορεί κάποια απ’ αυτά τα «πολλά» να είναι και «άσχημα»! Αφού υπάρχει η δυνατότητα μηχανικής επιτήρησης (και) του ύπνου γιατί να μην ξέρει κάποιο «κεντρικό σύστημα υγείας» τα δεδομένα του… ώστε να προλάβει το όποιο κακό;
Παραφράζοντας τον Benjamin: ούτε τα όνειρα ούτε οι εφιάλτες δεν είναι πια ασφαλή…
Δείτε το video. Αν σε κάποια σημεία δυσκολευτείτε μην το παρατήσετε. Αξίζει τον κόπο: είναι μια στιγμή συγκεκριμένης επίγνωσης όχι του μέλλοντος, αλλά του παρόντος…