Όταν κάποιος / κάποια “κλειδώνει και ξεκλειδώνει” το κινητό του με το δάκτυλό του νοιώθει ασφάλεια… έτσι δεν είναι; Ότι αν το χάσει ή το κλέψουν δεν θα μπορούν να το ανοίξουν… Το ίδιο αν η ίδια δουλειά γίνεται με «αναγνώριση προσώπου» – μέσω κάμερας. Ή «αναγνώριση φωνής»… Είναι πιο εύκολο, πιο γρήγορο και πιο παιχνιδιάρικο – σε σχέση, ας πούμε, με το να πρέπει να πληκτρολογήσει κανείς έναν κωδικό… Ταμάμ.
Όλοι αυτοί οι χαρούμενοι πελάτες ξέρουν τι είναι η βιομετρία; Και που σημαδεύει;
Τυπικά «βιομετρία» είναι οποιαδήποτε μέτρηση και οποιοσδήποτε υπολογισμός αφορά το ανθρώπινο σώμα. Κάποτε οι αστυνομικές ταυτότητες σημείωναν το ύψος, το χρώμα των ματιών και των μαλλιών: αυτά ήταν βιομετρικά δεδομένα. Αλλά ήταν μια πρωτόλεια συσσώρευση τέτοιων δεδομένων. Σε ψηφιακές συνθήκες τα βιομετρικά δεδομένα όχι μόνο «απέκτησαν» (!) την δυνατότητα να αποθηκεύονται, να κατατάσσονται, να γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας, ομαδοποιήσεων, συγκρίσεων, διαλογής σε χρόνο dt, όχι μόνο να είναι εύκολα ανακλήσιμα (άρα και αξιοποιήσιμα), αλλά επίσης άρχισαν να πολλαπλασιάζονται. Πράγμα αναμενόμενο: αν βρεις τρόπο να αξιοποιήσεις τους κόκκους της άμμου θα σηκώσεις όλη την παραλία… Θα ρίξεις φουρνέλα και θα φτιάξεις άλλη μια.
Η πρώτη και καθόλου παιχνιδιάρικη σκοπιμότητα της διεύρυνσης και της ψηφιακής αποθήκευσης / επεξεργασίας των βιομετρικών δεδομένων είναι όχι απλά η «ταυτοποίηση» αλλά, επίσης, η remote επιτήρηση καθενός που μπορεί να ταυτοποιηθεί ψηφιακά. Η χρήση λογισμικού «αναγνώρισης προσώπου» τόσο απ’ το κινέζικο όσο και απ’ το ρωσικό καθεστώς (αυτά το είπαν ανοικτά, άλλα είναι αναμενόμενο ότι έκαναν το ίδιο χωρίς να το φωνάξουν…) σε χιλιάδες (κρατικές κατ’ αρχήν) κάμερες παρακολούθησης σε δημόσιους χώρους, με επιχείρημα … τον covid (τι άλλο; ένας ιός τεράστιο πλυντήριο!) τους τελευταίους μήνες δεν ανήκει στο παιχνιδιάρικο ξεκλείδωμα μιας συσκευής που θεωρείται «προσωπική» (ενώ δεν είναι). Εξυπακούεται: η ιδιοκτησία των βιομετρικών data δεν ανήκει στον καθένα αλλά σ’ εκείνον που τα συγκεντρώνει και τα επεξεργάζεται. (Ο gdpr προσπάθησε να το εμποδίσει αυτό – κι έτσι βρίσκεται εκεί που τον έριξε η υγιεινιστική τρομοεκστρατεία…)
Υπάρχει και μια δεύτερη σκοπιμότητα, λιγότερο κατανοητή: η υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης αντίληψης απ’ την μεριά των υποτελών, που αφορά τους εαυτούς τους σαν «συλλογή δεδομένων», των οποίων η διάχυση «εξανθρωπίζει»… Data macht frei λέει η πύλη των κάτεργων της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, σε πάμπολλες γλώσσες, παντού στο πλανήτη – αλλά είναι αόρατη.
Πρόκειται για την ψηφιακή εκδοχή της αυτο-επιτήρησης, σύμφωνα με την οποία το profiling που δημιουργείται απ’ την ενιαία επεξεργασία των βιομετρικών και του συνόλου των κοινωνικών data του καθενός επιδέχεται έπαινο ή ψόγο· επιβράβευση ή τιμωρία. Αν η αλγοριθμική μηχανή σου «ανοίγει τις πόρτες» (κυριολεκτικά ή μεταφορικά) είναι επειδή σε «αναγνωρίζει» σαν τον σωστό άνθρωπο. Όπου το «σωστός» αφορά την συμπεριφορά σου σύμφωνα με τις νόρμες.
Πέρα απ’ τα εξωτερικά χαρακτηριστικά (πρόσωπο, ίριδα ματιών, δακτυλικό αποτύπωμα, φωνή…) τα βιομετρικά δεδομένα (δηλαδή η υπεξαίρεσή τους) είναι υπό μαζική αναβάθμιση. Με τα δεδομένα υγείας. Το «ψηφιακό πιστοποιητικό εμβολιασμού» που ακόμα και το ρημαδοελλαδιστάν υπόσχεται σ’ όσους υποκύψουν στον εκβιασμό της τρομοεκστρατείας και πλατφορμιαστούν, είναι το πρώτο βήμα. Και, φυσικά, δεν πρόκειται για «θεωρία συνωμοσίας» όπως γουστάρουν να πιστεύουν οι συμβιβασμένοι. Τόσο σαν έξοδο όσο και σαν διαδικασία, το ψηφιακό φακέλωμα όσων πλατφορμιαστούν τώρα θα ήταν δυσαναλόγα μεγάλο – αν επρόκειτο μόνο για την αντιμετώπιση του τσαχπίνη. Ακόμα κι αν για κάποιο διάστημα το συγκεκριμένο «βιομετρικό / βιολογικό δεδομένο» ανοίγει πόρτες (αεροπλάνων, εμπορικών κέντρων, γηπέδων ή συναυλιών – ακόμα και δουλειών…). Σε δύο ή τρία χρόνια, όταν ο τσαχπίνης θα έχει αποκατασταθεί σαν ένα ακόμα «συνάχι», το ανάλογο πιστοποιητικό πλατφορμιασμού εναντίον του θα είναι άχρηστο!
Η ψηφιακή διαχείριση των προσωπικών δεδομένων υγείας τόσο σαν υποδομή και σαν ιδεολογία, όσο και σαν συσσώρευση / επεξεργασία / χρήση / αξιοποίηση είναι μια επένδυση διαρκείας. Αυτή η διαχειριση δεν έχει αξία σαν στιγμή – και ο τωρινός πλατφορμιασμός είναι «στιγμή». Έχει αξία σαν διάρκεια. Η διάρκεια είναι που διαμορφώνει την συσσώρευση (των data). Συνεπώς, απ’ την στιγμή που γίνονται τα εγκαίνια αυτής της ψηφιακής συσσώρευσης (με αντάλλαγμα / τυράκι μερικές ανοικτές πόρτες) ένα μόνο μπορεί να ακολουθήσει: το ες αεί.
Για πάντα.