Αυτός ο «ζητιάνος» (ή μήπως και άστεγος;) στις φωτογραφίες (στο μετρό της Μόσχας) λέγεται Γκριγκόρι Γιακόβλεβιτς Πέρελμαν. Είναι πιθανότατα ο σπουδαιότερος εν ζωή μαθηματικός και γεωμέτρης – σίγουρα για το μισό, το δυτικό ημισφαίριο του πλανήτη. Το 1982, σε ηλικία 16 χρονών, κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στη διεθνή μαθηματική ολυμπιάδα. Γεννημένος και μεγαλωμένος στο Λένινγκραντ, πέρασε σύντομα από διάφορα αμερικανικά πανεπιστήμια, αλλά προτίμησε να γυρίσει στα μέρη του. Η δουλειά του στη γεωμετρία Ρίμαν και στην τοπολογία τον έκανε διεθνώς διάσημο. Μέχρι που το 2002 και το 2003, με τρία άρθρα του, απέδειξε την ισχύ της «εικασίας του Πουανκαρέ» που ήταν άλυτη επί έναν αιώνα, θεωρούμενη ως ένα απ’ τα πιο δύσκολα μαθηματικά προβλήματα – ένα απ’ τα άλυτα επτά «μαθηματικά προβλήματα της χιλιετίας»…
Γι’ αυτήν του την λύση ο Πέρελμαν βραβεύτηκε όχι μία αλλά τρεις φορές, την μία απ’ το «μετάλλιο Φιλντς» που θεωρείται κάτι ανάλογο ενός νόμπελ στα μαθηματικά, και μια άλλη απ’ την ευρωπαϊκή μαθηματική ένωση· επιπλέον του δόθηκε το 2010 ένα βραβείο ενός εκατομμύριου δολαρίων…
Δεν πήρε τίποτα… Ούτε βραβεία, ούτε λεφτά. «Το χρήμα ή η δόξα δεν με ενδιαφέρουν…» δήλωσε σχετικά. «… Δεν θέλω να με επιδεικνύουν σα ζώο σε ζωολογικό κήπο»…
Ζώο; Σε ζωολογικό κήπο; Κάτι θέλησε να πει ο Πέρελμαν (και το είπε υπαινικτικά) για τις «επιστημονικές κοινότητες» διάφορων ειδικοτήτων στον σύγχρονο καπιταλισμό. Και δεν έχει άδικο, ούτε είναι τρελός. Είναι εξαιρετικά απίθανο, στα όρια του στατιστικού σφάλματος, να βρει σήμερα κάποιος «επιστήμονα» (ή κάποιον εξειδικευμένο ηλίθιο για να θυμηθούμε τους Καταστασιακούς…) που να μην είναι έτοιμος να πουληθεί για τα λεφτά και την δόξα, περισσότερο το πρώτο. Ο Πέρελμαν είναι αυτό το στατιστικό λάθος: εχθρικός απέναντι στην «επιστημονική ηθική», είτε εκείνη του λαμόγιου, είτε εκείνη όσων ανέχονται τα λαμόγια κάνοντας ιδιοτελείς υπολογισμούς. Εχθρικός, επίσης, απέναντι στη μηντιακή προβολή…
Το τι κάνει και το με τι ασχολείται σήμερα είναι σε γενικές γραμμές άγνωστο. Ζει πάντως στο Λένινγκραντ. Κι εκεί (λέγεται ότι) κυκλοφορούν διάφοροι νεαροί και νεαρές με T-shirt που έχουν το πρόσωπό του και το σύνθημα: δεν αγοράζονται όλα…
Να είναι φαντάσματα από ένα χαμένο παρελθόν; Ή απ’ το μέλλον;