Ομιλούσες μηχανές

Ένας θρύλος του 15ου αιώνα, προερχόμενος απ’ τον Alfonso de Madrigal, έναν πληθωρικό σχολιαστή του 15ου αιώνα που απολάμβανε να φτιάχνει ιστορίες με κινούμενα αγάλματα στον μεσαίωνα, θέλει τον Albertus Magnus, υπαρκτό πρόσωπο, δομινικανό μοναχό, θεολόγο και φιλόσοφο που έζησε δυο αιώνες πριν τον Alfonso, στον 13ο αιώνα, να κατάφερε να συνθέσει έναν ολόκληρο άνθρωπο από μέταλλο. Κατά τον de Madrigal ο Albertus χρειάστηκε 30 χρόνια γι’ αυτό το έργο, αλλά τα κατάφερε. Το αυτόματό του απαντούσε ακόμα και στα πιο δύσκολα ερωτήματα, έλυνε ακόμα και τα πιο σοβαρά προβλήματα∙ ενώ, σύμφωνα με μια παραλλαγή, είχε υπαγορεύσει στον Albertus μεγάλο μέρος των ογκωδών γραπτών του. Σύμφωνα με τον Madrigal ο μεταλλικός άνθρωπος του Albertus συνάντησε την μοίρα του στο πρόσωπο του Θωμά Ακινάτη, μαθητή του Albertus, που τον κομμάτιασε έχοντας κουραστεί απ’ την «απεριόριστη φλυαρία» του.

Παλιά ιστορία ή, πιο σωστά, μια απ’ τις πολλές παλιές ιστορίες που αφορούν την γοητεία και την έλξη που είχε στους εγγράμματους κύκλους αναλφάβητων κοινωνιών η ιδέα της μηχανής που ξέρει, της μηχανής που μιλάει. Έμεινε όμως κάτι (πέρα απ’ την ολοφάνερη ομοιότητα αυτής της γοητείας / έλξης τώρα με τότε…) και μια λέξη. Ο Gabriel Naude, γάλλος γιατρός και εγκυκλοπαιδιστής, προσωπικός γιατρός του γάλλου βασιλιά Luis του 8ου, ανασκοπώντας τον θρύλο για τον Albertus Magnus περιέγραψε το 1625 το μυθικό δημιούργημά του ως «ανδροεϊδές». Ήταν μια καινούργια λέξη…

Δεν θα άξιζαν μόνιμες τιμές όλοι αυτοί, ο Albertus Magnus, o Alfonso de Madrigal και ο Gabriel Naude στις μέρες μας. Δεν θα έπρεπε τα αφεντικά της google να πληρώνουν για το όνομα του android τους;

Η καταστροφή της «ομιλούσας κεφαλής» του Magnus ως ψέματος από τον Ακινάτη: αυτή ήταν η άποψη της «εγκυκλοπαιδικής απλοποίησης της επιστήμης» του J. H. Pepper το 1885

cyborg #34 – 10/2025