Η μάχη για το μέλλον του διαδικτύου

Εδώ και κάποια χρόνια διεξάγεται ένας πόλεμος για την «ψυχή» του διαδικτύου που μάλλον έχει περάσει μέχρι τώρα σχετικά απαρατήρητος. Οι πρωταγωνιστές είναι οι δυτικές χώρες από τη μία πλευρά, που έχουν υπάρξει οι κυρίαρχες δυνάμεις στη διαμόρφωση της δομής του διαδικτύου, και από την άλλη πλευρά η Κίνα μαζί με τη Ρωσία και λοιπές αναδυόμενες δυνάμεις. Αυτές οι τελευταίες, νιώθοντας όλο και πιο ασφυκτικά τα «δεσμά» του διαδικτύου που έχει επιβάλει η δύση, έχουν αποδυθεί σε ένα συστηματικό αγώνα να δημιουργήσουν αυτόνομες διαδικτυακές δομές υπό τον δικό τους έλεγχο. Με διάφορους τρόπους, όπως το άπλωμα δικών τους οπτικών ινών σε όλο τον πλανήτη ή το στήσιμο firewall για τον έλεγχο της διαδικτυακής κίνησης.

Τελευταίο επεισόδιο σε αυτόν τον πόλεμο είναι μια πρόσφατη πρόταση εκ μέρους της Κίνας προς τη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ITU) του ΟΗΕ για ένα νέο πρωτόκολλο διευθυνσιοδήτησης των διαδικτυακών συσκευών, ονόματι (χωρίς πολλή φαντασία) New IP. Οι Financial Times «κατάφεραν» να βρουν μερικά σχετικά έγγραφα και παρουσίασαν το θέμα με την αναμενόμενη κινδυνολογία. Δείτε το άρθρο τους «China and Huawei propose reinvention of the internet» εδώ. Η Κίνα θέλει να αλλάξει τη δομή του διαδικτύου και από «ελεύθερο» να το κάνει ένα μαντρί όπου αυτή θα έχει τον πρώτο λόγο. Εννοείται ότι οι Η.Π.Α. και η Βρετανία πρωτοστατούν σε αυτές τις διαμαρτυρίες, που ως τώρα εκφράζονται υπό τη μορφή «διαρροών».

Μερικές παρατηρήσεις κρίνονται απαραίτητες εδώ. Πρώτον, μόνο πολύ αφελείς έχουν την πολυτέλεια να πιστεύουν ακόμα ότι το διαδίκτυο είναι ένα πεδίο ελευθερίας, απρόσβλητο από τις επιβουλές των κρατών. Ας υπενθυμίσουμε μόνο ένα απλό παράδειγμα: η υπηρεσία ονοματοδότησης ολόκληρου του διαδικτύου (που μεταφράζει τις κλασσικές διευθύνσεις των site σε αριθμητικές διευθύνσεις IP) βρίσκεται ακόμα σε αμερικανικά χέρια, αφού οι 10 από τους 13 οργανισμούς/εταιρείες που στηρίζουν αυτή την υπηρεσία παγκοσμίως, είναι αμερικάνικες. Και μάλιστα οι δύο από αυτούς είναι του αμερικάνικου στρατού.

Απλά και κυνικά, το διακύβευμα δεν βρίσκεται στην όποια «ελευθερία» του διαδικτύου, αλλά στο ποιος θα έχει τον έλεγχο. Με κρατικο-καπιταλιστικούς όρους, η Κίνα έχει κάθε δικαίωμα να απαιτεί μερίδιο σε αυτόν τον έλεγχο.

Δεύτερον, αν κανείς κάνει τον κόπο να διαβάσει όντως τα έγγραφα που εξασφάλισαν οι Financial Times, θα δυσκολευτεί αρκετά να βγάλει το συμπέρασμα ότι η Κίνα θέλει να επιβάλει κάποιον έλεγχο στο διαδίκτυο. Κάτι που μπορεί όντως να είναι στα σχέδιά της, αλλά δεν προκύπτει από τη συγκεκριμένη πρόταση. Αυτό που προτείνει είναι ο επανασχεδιασμός της δομής των διαδικτυακών πακέτων ώστε να γίνουν πιο ευέλικτες και αποδοτικές οι διευθύνσεις IP, έχοντας το βλέμμα της στο μέλλον: στα αυτόνομα οχήματα, στα ολογράμματα και σε όλες τις υπόλοιπες εφαρμογές της 5G τεχνολογίας με τις βαριές απαιτήσεις τους σε εύρος ζώνης. Ο άλλος στόχος αυτής της πρότασης είναι να προλάβει τον κατακερματισμό του διαδικτύου σε διάφορα υποδίκτυα με τις δικές του προδιαγραφές το καθένα και να τα εντάξει όλα (όχι μόνα όσα αφορούν τηλέφωνα και υπολογιστές, αλλά και αυτά δορυφόρων και κάθε είδους συσκευών) σε ένα εναίο δίκτυο. Κάτι που παρεμπιπτόντως είχε κάνει και η ARPA στις πρώτες «ηρωικές» εποχές του διαδικτύου. Ο λόγος που είχε προτείνει το πρωτόκολλο TCP/IP (αυτό που τώρα θέλει να αλλάξει η Κίνα) ήταν ακριβώς για να αποσοβήσει την πολυ-διάσπαση του διαδικτύου· που τότε δεν ήταν ακριβώς ένα ενιαίο δίκτυο, παρουσιάζοντας έντονα συμπτώματα κατακερματισμού στα διαφορετικά δίκτυα που έστηναν οι ιδιωτικές εταιρείες.

Όταν εκδικείται όμως η ιστορία, έχει τον τρόπο της να το κάνει με πολλές δόσεις ειρωνείας. Αυτοί που σήμερα παρουσιάζονται ως υπέρμαχοι της διαδικτυακής «ελευθερίας» επί της ουσίας οχυρώνονται πίσω από τον υπάρχοντα κατακερματισμό του διαδικτύου. Γιατί απλούστατα χάνουν συνεχώς στην κούρσα προς την 4η βιομηχανική επανάσταση.