Θα μπορούσε η έρευνα για το πολυ-πόθητο εμβόλιο να περιλαμβάνει και βιντεοπαιχνίδια, σαν αυτά που παίζονται στο κινητό για να περνάει η ώρα; Από ό,τι φαίνεται, ναι· μάλιστα, αποτελούν και ένα κρίσιμο στοιχείο της ιδεολογίας που περιβάλλει αυτή την έρευνα – και την επιστήμη γενικά. Αυτό της “επιστήμης των πολιτών”. Το παραπάνω σποτ είναι μια πολεμική παρουσίαση του βιντεοπαιχνιδιού eterna. Έχουμε αναφερθεί ξανά στο συγκεκριμένο παιχνίδι, μέσα από τις σελίδες του cyborg.
Στο συγκεκριμένο παιχνίδι ο χρήστης μπορεί να λύσει γρίφους, οι οποίοι προσομοιάζουν αλληλουχίες rna και πιθανά προβλήματα/συνδυασμούς που χρειάζονται επίλυση/σύνθεση. Μια σύντομη και περιεκτική περιγραφή μπορείτε να δείτε στο παρακάτω βίντεο.
Με μια πρώτη ματιά, φαίνεται σαν να γίνεται ένα άνοιγμα των προβλημάτων που ταλανίζουν τους επιστήμονες, σε ένα ευρύτερο και ανειδίκευτο κοινό, το οποίο με την σειρά του θα ειδικευτεί μέσω του παιχνιδιού και θα προτείνει λύσεις, θα κάνει παρατηρήσεις που θα είναι χρήσιμες στην έρευνα των ειδικών. Μπορεί να το πει κανείς κι έτσι, απλοϊκά. Πιο συγκεκριμένα όμως τί γίνεται;
Το συγκεκριμένο παιχνίδι μπορεί να συμπεριληφθεί στην ευρύτερη κατηγορία της “επιστήμης των πολιτών”, όπου “ένα κομμάτι ή ολόκληρη η έρευνα γίνεται από ερασιτέχνες, μη-επαγγελματίες επιστήμονες” – η οποία είναι ένα κεφάλαιο από μόνη της. Πιο συγκεκριμένα, αυτό το παιχνίδι είναι του τύπου “παιχνίδι-με-σκοπό” (game with a purpose) ή αλλιώς “παιχνίδι υπολογισμού βασισμένο στον άνθρωπο” (human based computation game).
Αυτά τα παιχνίδια στην ουσία χρησιμοποιούν τις ανθρώπινες ικανότητες για να επιλύσουν προβλήματα που δεν μπορούν να επιλύσουν οι υπολογιστές. Αντιγράφουμε από το σχετικό λήμμα στην wikipedia:
Ο Luis von Ahn πρότεινε για πρώτη φορά την ιδέα των «ανθρώπινων αλγορίθμικών παιχνιδιών», ή παιχνιδιών με σκοπό, προκειμένου να αξιοποιήσει τον ανθρώπινο χρόνο και ενέργεια για την αντιμετώπιση προβλημάτων, τα οποία οι υπολογιστές δεν μπορούν ακόμη να αντιμετωπίσουν μόνα τους. Πιστεύει ότι η ανθρώπινη διάνοια είναι ένας σημαντικός πόρος και συμβολή για την ενίσχυση της επεξεργασίας των υπολογιστών και της αλληλεπίδρασης ανθρώπινου-υπολογιστή. Υποστηρίζει ότι τα παιχνίδια αποτελούν έναν γενικό μηχανισμό για τη χρήση της δύναμης του εγκεφάλου στην επίλυση υπολογιστικών προβλημάτων. Σε αυτήν την τεχνική, οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι συνδιάζονται με τους επεξεργαστές σε ένα κατανεμημένο σύστημα (distributed system), όπου ο καθένας εκτελεί μια μικρή εργασία ενός μαζικού υπολογισμού. Ωστόσο, οι άνθρωποι χρειάζονται ένα κίνητρο για να γίνουν μέρος ενός συλλογικού υπολογισμού. Τα διαδικτυακά παιχνίδια χρησιμοποιούνται ως μέσο για την ενθάρρυνση της συμμετοχής σε αυτή την διαδικασία.
Στην πράξη αυτά τα παιχνίδια είναι ένας τρόπος εθελοντικής εκπαίδευσης της μηχανής. Πρώτον, μοιράζονται/διανέμονται ποσοτικά οι “κύκλοι επεξεργασίας” ενός προβλήματος σε πολλούς “εγκεφάλους”· και δεύτερον υπάρχει και μια ποιοτική συμβολή στην διαδικασία: οι έξυπνοι αλγόριθμοι δεν μπορούν ακόμα να υπολογίσουν αρκετά πράγματα – ή χρειάζονται πάρα πολλούς “κύκλους επεξεργασίας”. Η όποια ανθρώπινη εμπειρία – από το να αναγνωρίζει τις μορφές σε μια εικόνα και να τις ονοματίζει, μέχρι να κάνει συνδυασμούς που δεν προκύπτουν από την αυστηρότητα των αλγοριθμικών βημάτων – προσφέρεται στην μηχανή για την “επαύξησή” της. Τώρα τί θα ξεβράσει με την σειρά της, είναι άλλο θέμα.
Α, και για να μην ξεχνιόμαστε: ποιός άλλος, εκτός του πανεπιστημίου Stanford είναι χρηματοδότης του eterna; Μα φυσικά το φιλάνθρωπο ίδρυμα του Βασίλη και της Μελίντας…