Γλώσσα λανθάνουσα…

Η κίνηση των ματιών, η νευρικότητα των χεριών, η στάση του σώματος, οι αντιφάσεις στις διηγήσεις και πολλά ακόμα, είναι στοιχεία της ζωντανής επικοινωνίας που μπορούν να δείξουν (ή να κρύψουν) την ειλικρίνεια. Η κωδικοποίηση αυτών των στοιχείων, πρώτα ως αντικείμενο μελέτης των κοινωνικών και συμπεριφορικών επιστημών και στην συνέχεια ως δεδομένα που τροφοδοτούν μηχανές οι οποίες σχεδιάζουν γραφήματα, έχει προσφέρει στον θαυμαστό πολιτισμό μας, μεταξύ άλλων, και τις μηχανές της αλήθειας· ή αλλιώς τους ανιχνευτές ψεύδους.

To veripol είναι ένας ανιχνευτής ψεύδους διαφορετικός από τους υπόλοιπους. Στο κλασικό παράδειγμα έχουμε τα καλώδια και τους αισθητήρες που παρατηρούν τις μεταβολές στο σώμα (καρδιακούς παλμούς, αρτηριακή πίεση, αναπνευστικό ρυθμό, ηλεκτρο-δερματική δραστηριότητα) αυτού που είναι υπό ανάκριση. Οι απότομες αλλαγές σε κάποιο από αυτά θεωρείται ότι υποδεικνύει στον ανακριτή πως όσα ακούει εκείνη την στιγμή είναι τουλάχιστον ανακριβή. Με το veripol η ανίχνευση του ψέματος γίνεται με βάση αυτά που λέει ο εξεταζόμενος, μεσω γλωσσικής ανάλυσης.

Το συγκεκριμένο λογισμικό χρησιμοποιεί έξυπνους αλγόριθμους επεξεργασίας της γλώσσας (language processing algorithms), για να κρίνει αν μια δήλωση είναι αληθής ή όχι. Στην ουσία εντοπίζει λέξεις ή φράσεις οι οποίες, σύμφωνα με γλωσσικές μελέτες, υποδεικνύουν την πιθανότητα ψευδής δήλωσης. Για παράδειγμα, η χρήση πολλών επιθέτων ή η άρνηση της περιγραφής μιας σκηνής θεωρείται ως ένδειξη ψεύδους. Αυτά και αρκετά ακόμα τέτοια παραδείγματα, συνθέτουν τον τομέα της σημασιολογικής ανάλυσης του λόγου από την μηχανή, η οποία κάνει επίσης την πρόοδό της μέσα στην 4η βιομηχανική επανάσταση. (περισσότερα στο επόμενο τεύχος του cyborg).

Ξεκίνησε να χρησιμοποιείται από την ισπανική αστυνομία το 2018, όμως στην πράξη φάνηκε να μην έχει και τα καλύτερα αποτελέσματα. Εκτός από την έλλειψη εκπαιδευμένου προσωπικού, όσοι το χρησιμοποίησαν δήλωσαν πως δεν είναι και τόσο ακριβές. Η χρήση του έγινε για την διαπίστωση ψευδών κατηγοριών για κλοπές, κάτι που είναι επίσης ποινικά καταδικαστέο στην ισπανία· ενώ η τελική απόφαση, λένε ότι λαμβάνονταν μόνο μετά από την παραδοχή αυτού που έκανε την μήνυση. Παρόλα αυτά φέτος, υπάρχει πλάνο για την διεύρυνση της χρήσης του και την εισαγωγή του στην ισπανική πολιτοφυλακή (guardia civil)1Spanish police plan to extend use of its lie-detector. Φαίνεται πως η γενικότερη επιτάχυνση προς το νέο ψηφιακό παράδειγμα, ευνοεί τέτοιες εφαρμογές.

Σίγουρα, όσο περισσότερα δεδομένα έχει η μηχανή για προπόνηση, τόσο καλύτερη και πιο ακριβής μπορεί να γίνει · δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό. Όμως το ερώτημα είναι, πόσο μακριά είμαστε από την στιγμή που μια μηχανή θα κρίνει την ειλικρίνειά μας· μήπως συμβαίνει ήδη με έναν τρόπο;