Αυτόνομα αυτοκίνητα; Ναι! Αυτόνομα φορτηγά; Ναι! (Διαβάστε ένα σχετικό σχόλιο στα b&g τεύχους 3). Αυτόνομες ιπτάμενες μηχανές; Ναι! Αυτόνομα πλοία; Αυτόνομα τάνκερ, εμπορικά, οχηματαγωγά ή πολεμικά πλοία; Όχι ακόμη, αλλά δεν πρόκειται να αργήσουν… Η Rolls-Royce εκτιμά ότι η τεχνολογία υπάρχει ήδη και το ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρξουν αυτόνομα πλοία, αλλά πότε. Η ίδια απαντά ότι στα επόμενα λίγα χρόνια θα χρησιμοποιούνται σε πορθμεία και σε παράκτιες ή/και μικρές εμπορευματικές διαδρομές και μες στην επόμενη δεκαετία θα εκτελούν απρόσκοπτα υπερωκεάνιες διαδρομές στις ανοιχτές θάλασσες.
Ναυτιλιακές εταιρείες, πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα, ασφαλιστικές εταιρείες και κρατικές υπηρεσίες δουλεύουν ήδη εντατικά στην κατεύθυνση της αυτόνομης ναυσιπλοΐας. Η ίδια η Rolls-Royce συμμετέχει σε ένα φινλανδικό βιομηχανικό πρόγραμμα με τίτλο «Advanced Autonomous Waterborne Applications». Η Ε.Ε. έχει στήσει το πρόγραμμα «μη επανδρωμένης ναυσιπλοΐας μέσω έξυπνων δικτύων» με έδρα το Αμβούργο και αντικείμενο την τεχνική, οικονομική και νομική βιωσιμότητα ενός εμπορικού στόλου μη-επανδρωμένων πλοίων. Στη Νορβηγία, η πολυεθνική εταιρεία πιστοποίησης κι ασφάλειας θαλασσίων μεταφορών DNV βρίσκεται πίσω από ένα σχέδιο ναυπήγησης μη-επανδρωμένων σκαφών για την μεταφορά εμπορευμάτων κατά μήκος της νορβηγικής ακτογραμμής. Στην Κίνα, η κρατική υπηρεσία ναυσιπλοΐας και το τεχνολογικό πανεπιστήμιο Wuhan συνεργάζονται με στόχο την κατασκευή αυτόνομων πλοίων, για χρήση είτε εμπορική είτε πολεμική. Κι επειδή όλοι συμφωνούν ότι το βασικότερο εμπόδιο δεν είναι η έλλειψη τεχνολογίας, αλλά η απαραίτητη προσαρμογή του διεθνούς νομικού πλαισίου και των κανονισμών, μια κοινοπραξία έξι κρατών υπό την ηγεσία της Σουηδίας, αλλά και οι αρμόδιες υπηρεσίες της Βρετανίας, ασχολούνται ήδη με τις νομικές επιπλοκές που μπορεί να παρουσιάσει ένα πλεούμενο στα διεθνή ύδατα χωρίς ούτε έναν άνθρωπο εν πλω.
Η επιχειρηματολογία υπέρ της αυτόνομης ναυσιπλοΐας ξεκινάει – ασφαλώς! – με τα προβλήματα που προκύπτουν από την ύπαρξη πληρωμάτων στα καράβια. Πρώτον, λέει η ασφαλιστική Allianz, το 72 με 96% των θαλάσσιων ατυχημάτων οφείλεται στο ανθρώπινο λάθος. Δεύτερον, η παρουσία πληρώματος, με όλες τις ανάγκες που έχει, στερεί από το πλοίο πολύτιμο χώρο που θα μπορούσε να διατεθεί στην μεταφορά φορτίου. Καταστρώματα, καμπίνες, εργαστήρια, εγκαταστάσεις ηλεκτρισμού, αποχέτευσης, θέρμανσης, όλα θα μπορούσαν να αφαιρεθούν σε ένα αυτόνομο πλοίο. Τρίτον, τα πληρώματα δυσανασχετούν στα μακροχρόνια ταξίδια και η κούραση καταβάλλει τους ναύτες. Επιπλέον, τα αυτόνομα πλοία, λένε οι ειδήμονες, θα είναι απόρθητα στην πειρατεία (δεν θα μπορεί καν να σταθεί άνθρωπος πάνω τους, πόσο μάλλον να τα κουμαντάρει), λιγότερο ενεργοβόρα, πιο ασφαλή στις τρικυμίες και πιο συνεπή στα χρονοδιαγράμματα.
Μην περιμένετε πάντως το επόμενο ταξίδι σας στο Αιγαίο να το κάνετε με κάποιο hi-tech επιβατηγό· πιο πιθανό είναι να αντικρύσετε ένα ρομποτικό αντιτορπιλικό σε περιπολία…