Είχαν ανακαλυφθεί απ’ την δεκαετία του ‘40. Μάταια: η επίσημη γενετική (δηλαδή οι mainstream γενετιστές και βιολόγοι) τα θεωρούσαν “γονίδια σκουπίδια”, άχρηστα. Δεν λέγεται “επιστημοσύνη” στα σοβαρά αυτή η γνώμη· αλλά μην ανησυχείτε: υπάρχει άπειρο επιστημονικό σκουπίδι μέσα στις επιστήμες. Τελικά, μόλις πρόσφατα, αυτή η παράξενη γονιδιακή συμπεριφορά άρχισε να γίνεται αντικείμενο προσοχής· και επιστημονικό ζήτημα ερμηνείας. Λέγονται “jumping genes” και πρόκειται για γονίδια (αλληλουχίες των 4 βάσεων) που ανεξήγητα αλλάζουν θέση και μετακομίζουν αλλού στο γονιδίωμα! Γιατί γίνεται αυτό; Γονίδια πρόσφυγες; Γονίδια μετανάστες; Και γιατί η (εικαζόμενη) λειτουργία ενός γονιδίου δεν αλλάζει παρότι έχει προστεθεί ένας “μουσαφίρης” με άλλη …

Ένας από τους πιο επίμονους μύθους που συντηρεί ο τεχνοφετιχισμός γύρω από τις νέες τεχνολογίες έχει να κάνει με το λεγόμενο «ελεύθερο λογισμικό» και το «λογισμικό ανοιχτού κώδικα». Οι λέξεις «ελεύθερο» και «ανοιχτό» δημιουργούν συνειρμούς, στη βάση συναισθηματικών φορτίσεων, που απέχουν όμως πολύ από την πραγματικότητα. Υποτίθεται ότι τα πακέτα λογισμικού που διατίθενται με τις σχετικές άδειες έχουν και μια ηθική ανωτερότητα, εφόσον επιτρέπουν τη δωρεάν διανομή τους ή/και τον διαμοιρασμό του πηγαίου κώδικά τους. Το γεγονός ότι αυτές οι άδειες δεν επιβάλλουν άλλου είδους περιορισμούς θα έπρεπε ήδη να έχει δημιουργήσει έναν προβληματισμό σχετικά με το πώς και από …

Έχει η γλώσσα κοινωνικο-πολιτικές διαστάσεις; Ακόμα κι όταν έχουμε να κάνουμε με τεχνικούς όρους μιας επιστήμης; Από την οπτική της σύγχρονης, στρουκτουραλιστικής έμπνευσης, γλωσσολογίας, τέτοια ερωτήματα μοιάζουν α-νόητα. Αυτό που έχει σημασία είναι η θέση ενός σημείου και οι σχέσεις του με άλλα σημεία μέσα σε ένα δίκτυο. Τα υπόλοιπα μοιάζουν να είναι αποτέλεσμα συμβάσεων, λίγο – πολύ αυθαίρετων. Ένα παράδειγμα από την ιστορία και τη γλώσσα των υπολογιστών ίσως και να δείχνει ορισμένες ρωγμές στην παραδεδομένη σοφία της γλωσσολογίας. Έχουμε συνηθίσει σήμερα να μιλάμε για τη μνήμη ενός υπολογιστή, χωρίς να αναρωτιόμαστε τι σημασίες μπορεί να κρύβει ένας τέτοιος …

“Ένα ξέρουμε, ότι δεν ξέρουμε τίποτα”. Αυτό θα έπρεπε να είναι το motto των βιοτεχνολόγων, αν – σαν “επιστήμονες” – ήταν τίμιοι απέναντι στους πληθυσμούς που τους χρηματοδοτούν. Αλλά δεν είναι. Γιατί αν στις αιχμές των τεχνοεπιστημονικων ερευνών και εφαρμογών υπάρχει άγνοια, τότε χάνεται το ιδεολογικό πλεονέκτημα της “ασφαλούς και σίγουρης γνώσης”. Που, με τη σειρά του, μεταφράζεται σε εγγυημένες χρηματοδοτήσεις, καριέρες, θέσεις κύρους, κλπ.  Αν έχετε επαναπαυτεί ότι το dna σας είναι δομημένο σαν “διπλή έλικα”, ξεχάστε το. Μια πρόσφατη τενχοεπιστημονική δημοσίευση στην επιθεώρηση Nature Chemistry επιβεβαίωσε μια “υποψία” δυο ή τριών χρόνων: το φυσιολογικό dna (και πιθανότατα όχι …

Τα “μεταϋλικά” (metamaterials) είναι τεχνητά υλικά με σχεδιασμένη όχι μόνο την σύστασή τους αλλά και την μοριακή τους δομή. Και, σαν τέτοια, εμφανίζουν συμπεριφορές εντελώς άγνωστες (τουλάχιστον για την κοινή εμπειρία), ακόμα και αντίθετες με τις συνήθως αναμενόμενες. Στη διάθλαση του φωτός, στην ηλεκτρική και θερμική αγωγιμότητα, και σε πολλά άλλα “φυσικά φαινόμενα” τα μεταϋλικά εμφανίζονται να ανατρέπουν τις καθιερωμένες βεβαιότητες για το τι περιμένει κανείς από στερέα ή υγρά… Πρόκειται για έναν ερευνητικό κλάδο αιχμής (“φυσική νέων υλικών”) που δεν έχει ξεδιπλώσει ακόμα το φάσμα των πρακτικών εφαρμογών του. Κι ίσως αρκετές απ’ αυτές να μην γίνουν ποτέ αντιληπτές …

Αν πας «αδιάβαστος», τότε ο μέγας πορτιέρης στις πύλες του after-live θα βρει πρόβλημα στα χαρτιά σου κι ίσως καταλήξεις σε κάποια limbo κατάσταση , κάτι σαν μεταθανάτιο «προσωρινό κέντρο φιλοξενίας». Αλλά αν σε «διαβάσει» ρομποτ-παπάς, τι γίνεται; Ίσως να καταλήγεις avatar στο second life, το sims ή ακόμη χειρότερα στο farmville του facebook. Οι χριστιανοί ταλιμπάν σίγουρα δεν έχουν απάντηση στο ερώτημα που θα ταλανίσει στο μέλλον κάθε πιστό, αλλά στην χώρα του ανατέλλοντος ηλίου, πιο πρακτικοί άνθρωποι εκεί, τα ‘χουν κανονισμένα αυτά. Άμα η τελετή είναι ευλογημένη και το μήνυμα θεϊκό, είτε από άνθρωπο περνάει, είτε από ρομπότ, …

Αν είχατε κάποια ανησυχία (και γιατί να μην έχετε;), κάποια αγωνία για το τι γίνεται με το Σύμπαν (τουλάχιστον αυτό για το οποίο κοσμολόγοι και αστρολόγοι ορκίζονται πως είναι “υπαρκτό”) τότε τα τελευταία νέα είναι μάλλον δυσάρεστα. Μια πρόσφατη έρευνα (6 Ιούνη 2017) πρότεινε (στην αμερικανική αστρονομική εταιρεία) μια εικόνα του Κόσμου σαν μούχλα. Και (μάλλον χειρότερο) τοποθέτησε τον γαλαξία μας (το “μας” είναι καταχρηστικό φυσικά..) σε μια απ’ τις τρύπες αυτής της ινώδους δομής· όπου οι ίνες είναι βέβαια άλλοι γαλαξίες, πιο συμπαγείς. Και γιατί αυτή η θεωρία έχει σημασία; Για τους αστρονόμους έχει: προσπαθεί να εξηγήσει το γιατί …